เส้นผมทุกเส้นบนศีรษะจะมีเม็ดสีเมลานินกำกับอยู่ขึ้นอยู่กับเชื้อชาติ บางคนมีผมสีดำ บางคนสีน้ำตาล บางคนสีทอง ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับกรรมพันธุ์ ตัวยีนที่อยู่ที่เม็ดสีของเส้นผมนั้น ทางการแพทย์ เชื่อว่าเมื่ออายุมากขึ้นเม็ดสีเมลานินที่กระเปาะผมจะทำงานลดลงหรือไม่ทำงาน จึงทำให้เกิดการเปลี่ยนสีของเส้นผม จากสีดำ น้ำตาลกลายเป็นสีขาว เริ่มตั้งแต่โดนผมสู่ปลายเส้นผมและผมที่เริ่มหงอกตามวัยที่ไม่สามารถกลับมาดำได้อีก
ในความเป็นจริง ยังมีรอยโรคที่ทำให้เกิดผมขาวหรือผมหงอกก่อนวัย เนื่องจากมีการรบกวนเซลล์รากผม และทำให้เม็ดสีเมลานินที่ผมไม่ทำงาน ต่อเมื่อมีการรักษาโรคนั้นแล้ว ผมที่หงอกก็สามารถกลับมาดกดำได้อีก โรคที่เกิด เช่น โรคโลหิตจาง โรคไทรอยด์เป็นพิษ เบาหวาน โรคด่างขาว โรคผมร่วงเป็นหย่อม การเจ็บป่วยเรื้อรัง เช่น ไข้ไทรอยด์ ไข้มาเลเรีย การขาดสารอาหารจำพวกธาตุเหล็กหรือ วิตามินบี5 บี12 ไบโอติน
ปัจจุบันพบว่าในวัยรุ่นเริ่มมีผมหงอกก่อนวัยเพิ่มขึ้น สาเหตุอาจมาจากเรื่องของมลภาวะสิ่งแวดล้อมที่เปลี่ยนแปลงไป อาหารที่รับประทานไม่ครบหมู่ การพักผ่อน การดื่มสุรา บุหรี่ ความเครียด ล้วนเป็นสาเหตุสำคัญที่ทำให้ภาวะผมหงอกก่อนวัยเพิ่มขึ้นแม้กระทั่งการใช้สารเคมีปรับเปลี่ยนสีผมบ่อยๆ
สำหรับวิธีรักษาถ้าเป็นผมหงอกตามวัยคงต้องใช้วิธีย้อมแล้วแต่จะเลือกวิธีกัดสีผมด้วยสารเคมี ก่อนเคลือบ เช่น ไฮโดรเย่นเปอร์อ๊อกไซด์หรือใช้สีสมุนไพร เช่น เฮนน่าย้อมขึ้นกับรสนิยม
ถ้าเป็นการป้องกันไม่ให้ผมหงอกก่อนวัย ประการแรกควรมาพิจารณาเรื่องของอาหาร กลุ่มที่มีความสำคัญในการลดผมหงอก เช่น
1.กลุ่มกรดแพนโทลินิก วิตามินบี5 พวกข้าวกล้อง ข้าวโพด งาดำ ผลไม้ แอ๊ปเปิ้ล ส้ม ฝรั่ง
2.กลุ่มธาตุเหล็กในผักสีเขียว ถั่วต่าง ๆ
3.กลุ่มธาตุทองแดง อาหารทะเล เมล็ดดอกคำฝอย เมล็ดทานตะวัน
4.กลุ่มวิตามินบี12 ควรงดดื่มแอลกอฮอล์ลเพราะจะทำให้ร่างกายขาดสารวิตามินบี ไบโอติน ซิงค์
สำหรับกลุ่มสมุนไพรที่มีความสำคัญเกี่ยวกับการบำรุงผมลดหงอก แพทย์แผนไทยบอกว่าอาการผมหงอกก่อนวัยเนื่องจากมีการปรับเปลี่ยนชีวิตประจำวัน เช่น เปลี่ยน เวลารับประทานอาหาร เปลี่ยนเวลานอน เวลาขับถ่าย เกิดการสะสมความร้อนในร่างกายมากประกอบกับดื่มน้ำน้อยลง ปัจจุบันมีการวิจัยสมุนไพรหลายตัว เช่นมะรุมแคปซูล เรื่องทองพันชั่ง เรื่องใบหญ้านางมารักษาผมหงอกก่อนวัย ซึ่งได้ผลดีพอใจ แต่ยังอยู่ในช่วงศึกษาเพิ่มอีก
สรุปถ้าต้องการป้องกันผมหงอกก่อนวัย ควรปรับกิจกรรมสุขภาพโดยหันมารับประทานอาหารให้ครบหมู่มีผัก มีวิตามิน ออกกำลังกายเสริม พักผ่อนให้เพียงพอ ลดความเครียดลง ปัจจัยต่าง ๆ เหล่านี้ สามารถช่วยชะลออาการผมหงอกก่อนวัยได้ -.-นพ.จารุวัธน์ พลเดช -.-